(၁) ၂၀၁၅ က TED Talk မွာ ဘီလ္ဂိတ္ က “လာမယ့္ ဆယ္စု ႏွစ္အနည္းငယ္မွာ ကူးစက္ႏွုန္းျမန္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္က လူ ၁၀ သန္းေက်ာ္ကို သတ္နိုင္တယ္” လို႔ ေျ ပာခဲ့တယ္။ ၂၀၁၇ တုန္းက CNN က GPS အစီအစဥ္မွာ ဖာရိဒ္ ဇာကရီးယားက “အပ္ဖ်ားထိပ္ထက္ အဆေပါင္းေထာင္ ခ်ီေသး တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးက ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး အက်ပ္အတည္းႀကီးကို ျဖ စ္လာလိမ့္မယ္” လို႔ဆိုခဲ့ျပန္တယ္။
(၂) အသက္ ၃၃ ႏွစ္မွာ ဇီဝေဗဒနို ဘယ္ဆုရခဲ့တဲ့ လီဒါ ဘာ့ဂ္်က ၁၉၈၉ ခုႏွစ္က ဗိုင္းရပ္စ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲတခုမွာ အခုဆိုလူေတြရဲ့ သက္တမ္းဟာ အေတာ္ရွည္လာလို႔ သဘာ၀ကေပးလာတဲ့အကန္႔အသတ္ ထ က္ေက်ာ္ေနၿပီ။ အခု လူဟာသဘာ၀က ဖန္တီးတဲ့မ်ိဳး စိတ္မဟုတ္ေ တာ့ဘူး။ လူလုပ္မ်ိဳးစိတ္ ျဖစ္ေနၿပီ။ လူအတြက္ အဓိ ကၿပိဳင္ဘက္က ဗိုင္းရပ္စ္ပဲ။ လူနဲ႔ဗိုင္းရပ္စ္ရဲ့ ၿပိဳင္ပြဲမွာ ဗိုင္းရပ္စ္က နိုင္သြားနိုင္တယ္” ဆိုၿပီ း ေျပာခဲ့ဖူး တယ္။
(၃) လူဟ ာခ်မ္းသာလာတာ နဲ႔အမၽွအသားစာ းႏွုန္းတိုးလာတယ္ ကမၻာမွာ တႏွစ္ကို တိရိစၧ ာန္အေကာင္ေရ ဘီလ်ံ ၈၀ ေလာက္သတ္ျဖတ္ေ နရတယ္။ အဲ့လို သတ္ျဖတ္နိုင္ ဖို႔ ေမြးျ မဴေရးၿခံႀကီးေတြမွာမ်ိဳးဗီဇျပဳျပင္ထားတဲ့တိ ရိစၧာန္ ေတြကိုအလုံးအရင္းေမြးျမဴၾကရတယ္။ ဒီေတာ့တိရိစ ၧာန္ေတြမွာ မ်ိဳးဗီဇျပဳျပင္မွုေၾကာင့္ ဇီ၀အမယ္စုံတာမ်ိဳး မ ရွိ ေတာ့ဘူး။ ဇီဝအမယ္စုံမွုမရွိေတာ့ သဘ ာ၀က ေပးတဲ့ ကိုယ္ခံအားမီးကာ (immunological firebreak) မရွိေတာ့ဘူး။ ဒီေတ ာ့ ဇီဝေဗဒပညာရွင္ Wallace က ေမြးျမဴေရးၿ ခံႀကီးေတြက ေၾကာ စရာအေကာင္းဆုံး ဗိုင္း ရပ္စ္ေတြကူးစက္ဖို႔ အျဖစ္နိုင္ဆုံ းေနရာလို႔ဆိုလာတ ယ္။
(၄) လူဟာ ဖြံ့ၿဖိဳးလာတာနဲ႔အမ ၽွ သဘာ၀ကို ကိုလိုနီ ျပဳလာၾကတယ္။ အဲ့ဒီေ တာ့ လူနဲ႔ သဘာ၀တိရိစၧာန္ေတြရဲ့ ၾကားထဲမွာ သဘာ၀အရံအတိုင္ းေတြ မရွိသေလာက္ျဖစ္ လာတယ္။ အဲ့ဒီအ တြက္သဘာ၀တိရိစၧာန္ေတြဆီကဗိုင္ း ရပ္စ္ေတြ လူကို ကူးဖို႔လြယ္လာတာ။ ဒါဟာအေတာ္အႏၲ ရာယ္ရွိေန ၿပီဆိုတာကိုလဲ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္သမား ေတြ၊ ဗိုင္းရ ပ္စ္ပညာရွင္ေတြက သတိေပးခဲ့ၾကတာပဲ။
(၅) ေျပာရရင္ ဗိုင္းရပ္စ္ ကပ္ေရာဂါကူးစက္မွုအေၾကာင္း ကို အေတြးအေခၚသမားေတြ၊ သိပၸံပညာရွင္ေတြ သတိေပးခဲ့ၾကတာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ဟာ ေန႔စဥ္ ဘ၀ထဲမွာလည္ပတ္ရင္း ဒါေတြကို လ်စ္လ်ဴရွုခဲ့မိၾ ကပါတယ္။ အခုေတာ့ ကပ္ေရာဂါႀကီးနဲ႔ အပ္ခ်မတ္ခ်ရင္ဆိုင္ေန ရပါၿပီ။
(၆) ယေန႔ကမၻ ာႀကီးရဲ့တိုးတက္ျဖစ္ေပၚမွုကိုေလ့လာရင္ အေတြး အေခၚေတြရဲ့အခန္းက႑က အေတာ္ေလး အေ ရးႀကီးတယ္။ အေတြးအေခၚ ေရွ႕ေဆာင္ေ နတဲ့ ကမၻာႀကီးမွာ က်ေနာ္တို႔ ရွင္သန္ေနထိုင္ေနရတယ္။ အဲ့ဒီ့အတြက္ နိုင္ငံေတြဟာအေတြးအေခၚစက္႐ုံႀကီးေတြ (idea factory) ေ တြကို တည္ေနၾကၿပီ။ တခါက အေမရိက မွာ အေတြးအေခၚစက္႐ုံႀကီးေတြကို သြားေလ့လာျဖစ္ ေတာ့ ဒီစက္႐ုံႀကီးေတြမွာ အေငြ႕တေထာင္းေ ထာင္းထ ေအာင္ေတြးေခၚေနၾကတာကိုေ တြ႕ရေတာ့ အားက်မိခဲ့ တယ္။
(၇) အခုကိုဗ စ္ကိစၥမွာလည္း အေတြးအေခၚသမားေတြ သိပ ၸံပညာရွင္ေတြက အႀကိမ္ႀကိမ္ သတိေ ပးခဲ့ၾကေပမဲ့ လ်စ္လ်ဴရွုခဲ့မိၾကတယ္။ ေဒၚနယ္ထရမ့္ ဆို ဒီေလာက္ သတိေပးေနၾကတဲ့ၾကားက ကပ္ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႔ ႀ ကိဳတင္ျပင္ဆင္ေရး ဘတ္ဂ်က္ကို ေလၽွာ့လိုက္တယ္။ ဒီဒဏ္ကို အေမ ရိကန္အလူးအလဲခံေနရတာေပါ့။
(၈) တခါတေ လဗြက္ထဲက တက္လာတဲ့သူဟာ ဗြက္နဲ႔ ႐ုန္းဖို႔စဥ္းစားၾကတာဓ မၼတာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့အေတြးအေခၚ ေရွ႕ေဆာင္တဲ့ေခတ္မွာ ကိုယ္နဲ႔ရင္းၿပီးလုပ္ တိုင္းလည္း မေပါက္ေျမာက္နိုင္ေတာ့ဘူး။ တခါက ဆရာတေယာက္ ေျပာတာသတိရတယ္။ လက္ၾကမ္းႀကီးနဲ႔လုပ္မွ အလုပ္ မဟုတ္ေ တာ့ဘူးေလ။ ေတြးရေခၚရမွာကို မုန္ းတဲ့သူက အေတြးအေခၚကိုခါးသီးတာ ဓမၼတာပဲ။ ဒါေပမဲ့အေတြး အေခၚဆန္႔က်င္ေရးလမ္းေၾကာင္ း၊ အသိပညာဆန္႔က်င္ ေရးလမ္းေၾကာင္းႀကီးေတြသိသိ သာသာျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ အဲ့တိုင္းျပည္ သတိသာထားေပေရာ့ပဲ ။
source : ကိုရဲ
crd:zet star
